Er zijn veel hardlopers die ook nog wat kilo’s willen kwijtraken. Wat is dan beter dan het hardlopen te combineren met een dieet? Het uitzoeken van een passend dieet om zowel je hardloopdoel als ook je gewichtsdoel te bereiken is met het huidige aanbod van diëten best lastig.
Ik heb mij verdiept in meerdere bekende diëten, en de volgende 4 kun je beter links laten liggen:
Op 4: Sonja Bakker.
Een onderzoek naar onwaarheden in dieetboeken levert op dat tweederde van de uitspraken in willekeurige dieetboeken niet kunnen worden onderbouwd met goed uitgevoerd wetenschappelijk onderzoek. De boeken van Sonja Bakker zijn geen uitzondering. ‘Koffie onttrekt vocht aan je lichaam’, en: ‘van witte wijn krijg je cellulitis’ zijn er twee die de moeite van het vermelden waard zijn. Het allerbelangrijkste kritiekpunt is dat de samengestelde menu’s van Sonja Bakker tussen de 800 en 1300 calorieën per dag bevatten. Een gemiddelde vrouw heeft 2000 calorieën nodig, en een gemiddelde man ongeveer 2500. Dat is dan nog zonder de extra energie die wordt verbrand tijdens zwaar werk of hardlopen. Het Sonja Bakker dieet volgen leidt dus tot een situatie waarin tekorten worden opgebouwd. Dit zal zorgen voor een trager herstel van de spieren en een achteruitgang van de prestaties.
Op 3: het (nieuwe) Atkins dieet
Het nieuwe Atkins dieet is verbeterd en focust lang niet alleen meer op eieren en biefstuk. Aldus het reclamefilmpje. En eerlijk gezegd is het aanbod aan menu’s best aardig en kunnen meerdere recepten zo in een gezond eetpatroon, ook voor de hardlopers. Waarom dan toch een negatief advies voor de hardlopers? Het Atkins dieet heeft een aantal bijzondere kenmerken, waarvan er drie in het oog springen. Het dieet kenmerkt zich doordat het koolhydraatarm is. Deze term is om te beginnen al niet handig, aangezien het een macronutriënt betreft. Een zeer breed scala aan voedingsmiddelen bevat koolhydraten, van zeer ongezond (geraffineerde suiker en frisdrank) tot zeer gezond (zilvervliesrijst en fruit bijvoorbeeld). Het Atkins dieet adviseert uiteraard om de ongezonde gesuikerde producten uit het dieet te schrappen, maar alleen al door de woordkeuze dragen ze bij aan de grote verwarring die er heerst omtrent koolhydraten. Uiteindelijk gaat het om de productkeuze en niet de keuze voor een macronutriënt. Voor hardlopers zijn koolhydraten de brandstof waarmee de prestatie wordt geleverd, en ze zijn nodig om de verbruikte glycogeenvoorraad in de spieren weer aan te vullen. Dit maakt dat een koolhydraatarm dieet geen goede keuze is. Daarnaast heeft het Atkins dieet meerdere fasen om het doel van gewichtsverlies te bereiken, verbonden al allerlei eetregels. Probeer dat maar eens te combineren met je hardloopplanning! Dit is erg lastig omdat een hardloper zijn eten het beste kan afstemmen op de hardloopmomenten en trainingsopbouw. Als laatste kritiekpunt: het Atkins dieet adviseert ook de consumptie van grote hoeveelheden vleeswaren (rundvlees, varkensvlees). Alhoewel bewerkt vlees (zoals knakworst) terecht wordt afgeraden, is een hoge consumptie van gewone vleeswaren ook niet gezond. In meerdere studies is aangetoond dat een koolhydraatarm dieet in combinatie met hoge vleesinname de kans op het krijgen van hart en vaatziekten verhoogt. Het is niet voor niets dat minder vlees eten ook in de nieuwe Amerikaanse richtlijnen wordt geadviseerd.
Op 2: Herbalife
De adviezen op de internetsite van Herbalife kloppen: eet net iets minder dan je nodig hebt (500 kcal minder om precies te zijn) en je zult verantwoord afvallen. Echter aangekomen op de pagina van het maaltijdenplan wordt voor alle maaltijden behalve de warme prak een Herbalife product geadviseerd. Dit wordt gepromoot als ‘evenwichtig’ en ‘uitgebalanceerd’. Dit advies houdt echter globaal in dat 75% van de dagelijkse benodigde hoeveelheid energie komt uit poeders en (eiwit)repen. Nu is het zo dat deze producten gevuld zijn met koolhydraten, eiwitten, vitamines en mineralen, waardoor de benodigde hoeveelheden wel juist zijn. Maar dat betekent zeker niet dat dit een gezond alternatief is voor echt eten.  Van echte voeding (volle granen, peulvruchten, fruit, groente, noten, plantaardige oliën) is aangetoond dat het beschermend werkt tegen hart en vaatziekten en bepaalde soorten kanker. Deze effecten worden niet alleen door vitaminen en mineralen veroorzaakt maar door een complex geheel van duizenden bioactieve stoffen genaamd fytochemicaliën. Die zijn niet in een pil, reep of poeder te vangen. Een keuze voor de maaltijdvervangers van Herbalife zorgt  er in de praktijk voor dat je de gezondheidsbevorderende effecten van echt eten misloopt. En aangezien de meeste hardlopers toch ook lopen voor hun gezondheid zijn de maaltijdvervangers van Herbalife geen goed idee.
Op 1:Het Cambridge dieet.
Het Cambridge dieet heeft meerdere varianten, die vallen onder de noemers Very Low Calory Diet (VLCD) en Low Calory Diet (VCL). De VLCD variant heet in dit geval Cambridge 500 en bevat zoals de naam al doet vermoeden maar 500 calorieën. Voor een hardloper is deze lage calorie inname echt heel slecht. De Cambridge 800 variant is eigenlijk niet veel beter. Er komen te weinig voedingsstoffen binnen om goed te kunnen presteren, en het spierherstel na trainingen zal niet of nauwelijks plaatsvinden. Door de zeer lage energie inname is het zelfs waarschijnlijk dat het lichaam de eigen spiermassa zal aanspreken om het tekort aan energie op te vangen. Dan verlies je dus spiermassa en daarmee de benodigde kracht die nodig is voor goede prestaties. Meerdere cardiologen wijzen ook op het verhoogde risico op het krijgen van een hartaanval door het meermaals volgen van een crashdieet. Daarnaast krijgt een of de vier mensen die een dergelijk dieet volgt last van nierstenen. Dat loopt natuurlijk niet prettig.
Samenvattend kan worden gesteld dat meerdere diëten totaal niet zijn afgestemd op de behoefte van de hardloper, waardoor er tekorten zullen ontstaan wat een negatief effect zal hebben op de prestatie. In een aantal gevallen zal de gezondheid zelfs in het geding komen doordat er tekorten optreden en teveel van de gewone voeding wordt vervangen. Hoe moet het dan wel? Een juiste balans van de juiste hoeveelheden echte voeding, verspreid over de dag en rondom de sportmomenten kan er wel toe bijdragen dat de sportieve hardloopdoelen worden gehaald, ook in combinatie met een beoogd gewichtsverlies.
In sommige gevallen kunnen supplementen ook van pas komen.
drs. Michel Bien, Sportvoedingsadviseur, Medisch Bioloog
Noot van de redactie: Heb jij andere ervaringen met één van de diëten? Laat het weten in de comments.
Bronnen: